Ben ik performance artist of gewoon een masochist?

Dinsdag 22 mei, 08:32... de telefoon gaat over: ''Ja, goeiemorgen mevrouw. Ik wilde graag weten of u uw kussens tegen doorligplekken ook verhuurd. Want ik ben namelijk bezig met een kunstproject waarvoor ik zeven dagen, zo'n tien uur per dag stil zal zitten op een stoel, dus dat kussentje van u kan ik wel gebruiken, ziet u?...''. Het bleef lang stil aan de andere kant van de lijn... ''Maar mevrouw... waarom?!'', Was uiteindelijk haar verschrokken antwoord.

Ja, goeie vraag: ''Waarom?''. Die stelde ik mezelf het afgelopen weekend ook op zondag. De ochtend nadat ik voor een andere performance een halve fles Jack Daniels achterover had getikt. Na het inpakken van ongeveer één verhuisdoos voor de verhuizing van mijn jongste broertje, toch maar 'effe ging legge'' op de bank (om vervolgens vijf uur met pijn te blijven liggen die dag...). Sorry nog daarvoor... maar ja, je weet hoe ik ben: ''Je gekke zus''...

Ik heb stemmetjes in mijn hoofd
Ken je dat gevoel? Dat zo'n beetje uit je bovenbuik of middenrif lijkt te komen: een soort kriebeltje wanneer je wordt geconfronteerd met totale saaiheid of onrechtvaardigheid bijvoorbeeld. Dat kriebeltje dat je zachtjes toespreekt met: ''Dit is niet zo tof, dit zou ik wel anders willen...''.
Dit kriebeltje is levensgevaarlijk mensen, weet ik maar al te goed! Want zodra je er aan toegeeft, wordt dat stemmetje alleen maar luider. Ze is namelijk jouw persoonlijke waarheid; je intuitie. En van mij is dit kriebeltje van een miniem gevoeletje van onbehagen uitgegroeid tot een luide en duidelijke megafoonstem die me steeds beter mijn route weet te vertellen. En we zijn ook steeds betere vrienden geworden: want deze stem heeft nog nooit ongelijk gehad. Ze heeft me de weg naar vrijheid gewezen en me net zo lang uitgedaagt tot het huidige punt waarop ik niet echt snel meer schaamte, verlegenheid, angst of stres meer ervaar... Ze bracht me naar alle momenten waar ik nog steeds het meest trots op ben. Superchill!

Hoe ouder, hoe gekker?
Er wordt nog wel eens gezegd dat kunstenaars gewoon allemaal gek zijn: gewoon allemaal borderliners, autisten, ADHD'ers, schizo's, of een vrolijke combinatie daarvan en wat al niet meer...
Toen ik voor het eerst op de academie kwam op een open dag, werd er tijdens de rondleiding over de vrije kunst afdeling uitgelegd: ''En hier zijn we bij de gesloten afdeling. Wie hier naar binnen gaat, komt er nooit meer hetzelfde uit!''.
En dat laatste is gelukkig waar, want hier begon het leren luisteren naar mezelf: ''Wat wil ik nou eigenlijk echt met mijn tijd en leven doen?'' En nu, tien jaar later, is die vraag nog steeds even urgent, al dan niet belangrijker. Want hoewel ik natuurlijk gewoon nog steeds een schattige baby ben, die nergens nog iets van weet, voel ik wel dat de klok doortikt. En op een gegeven moment is de tijd gewoon op... En wat heb ik dan gedaan met mijn tijd? Met mijn leven? Voor de mensen om me heen? Voor de wereld van morgen misschien?

De reden dat ik nu misschien meer durf dan tien jaar geleden, is dat ik tien jaar heb kunnen kutten en proberen, zodat ik nu heel goed weet met welke blik ik iemand kan verbazen, verleiden, verwonderen, beangstigen, troosten... (En wat ik dus moet doen om doorligplekken te voorkomen als ik weer eens een gek kunstconcept heb uitgedacht, haha). Ik weet hoe ik mezelf moet beschermen, en dat ik er mentaal altijd wel uitkom... ik heb al zo veel overleefd ondertussen :P En die gekke stem waar ik het over had, die wijst me de weg. Daar durf ik steeds meer op te vertrouwen...

Daarom
Het gekke is, dat hoe luider die stem wordt die je toeroept, hoe groter je ontvangst er ook voor wordt. Als een schotelantenne op je hoofd die steeds groter groeit en alles opvangt... I mean, we kijken allemaal het nieuws, right? Maar ligt ook iedereen nog in bed te malen van alle blikken van doodsangst die daar voorbijkwamen, terwijl je in slaap probeert te komen?
Als je me dan toch persé gestoord wilt noemen, dan mag dat door me te diagnosticeren met een teveel aan ontvangst via die schotelantenne van me... (ontvangt = emphatie? Who knows...).

And what goed up, must go down... al die indrukken moeten er ook uit. Anders krijg ik dus echt last van allerlei freaky en medisch onverklaarbare buikpijnen, migraines en paniekaanvallen. Voor mij is kunst de beste en meest constructieve manier om gezond te blijven (ookal lijkt ze in mijn geval dus vaak erg zelfdestructief: allemaal schijn mensen).

Want wanneer ik ze in het maakproces goed orden, doordenk en ze vervolgens in een passend malletje giet, maakt ze niet alleen mij meer wakker, maar ook deze mensen om me heen. Als ik het goed heb gedaan, die ik mijn ding met passie, en ontstaat er intense ontroering en enthousiasme tussen mij als performer en de toeschouwers/deelnemers. Net als van het weekend dus, toen ik in een semi-transparante bodystocking als cynisch commentaar op onze stilzwijgendheid t.o.v. allerlei grote wereldproblematiek, beroemde protestliedjes zong, terwijl ik me song na song steeds verder klemzoop met het publiek (want willen we als mens allemaal niet gewoon liever vluchten van de realiteit, dan knokken om hem te veranderen?). Maar in de ogen van de mensen die daar waren en met me mee deden, las ik geen veroordeling, maar iets anders, namelijk: ''Yes, jij bent wakker. Jij bent echt, en kijkt niet weg, doet niet alsof. Jij ziet mij, met al mijn zorgen en pijn. En dat is oké. Yes!''.

Het goeie geruststellende nieuws is gelukkig, dat het niet zo veel uit maakt wat die roeping (of een veelvoud van meerdere roepingen) voor jou is. Je kunt ook iemand compleet wegblazen en inspirerend door een mega-goeie kapster of bakker te zijn... 'It's not what you do, but the way that you do it'', it think ;)

De vorm is de boodschap
Ik kan wel met een hele rustige stem zeggen: ''Nou mensen, hier word ik een beetje verdrietig van''. Maar door het wegdrinken van zo'n fles drank, voelen de toeschouwers afschuw, gelijk aan wat ik voel als ik naar het gemiddelde journaal kijk. Het kan niet minder voor mij, want voor het journaal zijn de meeste mensen al lang en breed afgestompt. Dit is de enige manier om mensen weer wakker te krijgen en weer iets te laten voelen. En dat is mijn taak: wakker zijn en wakker maken, en het leven intens voelen. Met al het mooie en al het lelijke. Pijn is maar tijdelijk... Verwondering is blijvend.

Beware!
Dus samengevat is dit mijn conclusie over mijn al-dan-niet-aanwezige masochisme: volg die kriebel of innerlijke stem dus maar niet. Nee, super gevaarlijk. Ze zorgt voor een super intens, spannend en belonend leven. Nooit een vlakke lijn. Altijd interessante uitdagingen en ontroerende ontmoetingen. Ze vraagt het uiterste van je; trekt je op je tenen, put je vaak mentaal en fysiek uit, waardoor je trots en beloningsgevoel vaak ongeevenaard zijn. Nee, als je uit bent op een saai en betekenisloos leven, alleen en zonder uitzicht op verandering voor jezelf of de wereld om je heen, zou ik dat innerlijke gevoel dus zeker negeren. Kijk wat er met mij gebeurt tenslotte ;)

... ik zou niet anders meer willen! Verslaafd ja; inderdaad! ;)